Tam-is nga Arasinan
ni Mark Anthony Q. Orquejo
Sa dalanun kang kabuhi, masami duro kita masug-alaw nga makatugro pirilian kang atun direksyon paagto sa atun ginahandum. Sa dyang atun mga masug-alaw, may rugyan nga makaingganyo kanatun magpamalandong kang dalum, kon bala ang atun pagpangabuhi may asik kang kalipay ukon makabig nga sangka arasinan—pait! Sa iban pa gid nga atun masumalang, may tion nga kita makahambal: “Daad amo man ako ka ria,” ukon “mayad lang wara ako sa amo ria nga kahimtangan.” Amo dya ang pira ka mga hunahuna nga masami atun bitbit sa atun pagpanglatas sa dalanun kang kabuhi.
Kon ang misteryo kang kabuhi atun pirit nga tungkadun, bahul ang posibilidad nga basi kita indi run kabutwa. Duro nga mga pamangkot ang nagailig sa atun hunahuna nga sa kasakuun kang dyang kalibutan masami indi natun matugruan kang hustisya, bisan pa ginadapli natun sa pamahaw, igma, kag iyapon ang amo nga mga paraligban. Kita masami nagakabuhi kag nagagawi suno sa kon ano ang ginapangayo kang panahon kanatun: maobra, makaun, maturog. Amo dya ang liwat-liwat natun nga sistema sa adlaw-adlaw nga tanan. Gani sa indi malikawan nga mga hitabo, kita nagakalipat nga kita tawo— indibidwal nga labaw sa tanan nga mga butang. Sa simple nga istorya, nalipat kita kang atun kinaiya kag importansya.
Kada isara kanatun lain-lain ang disposisyon sa kabuhi. Ang atun istorya nanarisari; may siri kag lus-aw nga duag. Nagakahulugan bala dya nga ang istorya kang isara indi manami kon ikumpara sa ana kang iban? Ano ang taraksan kon ang kabuhi gali paindis-indis? Kon ang tawo nagahandum kang mga butang kag kahigayunan nga rugyan sa iban kag wara kana, makakuon bala kita nga ang dyang tawo, gindalukan kang kabuhi? Duro ang atun sarang masabat sa mga nasambit nga mga pamangkutanun, apang ang atun sabat depende sa kon diin kita nga anggulo nagalantaw.
Kita bilang tagsa ka indibidwal may bitbit nga kinaiya nga indi makita sa personalidad kang iban. Gani sa kabuhi, kon diin tanan kita gintugruan kang patas nga prebilihiyo, indi natun mahambal nga may gindalukan kag may ginpasulabi. May mga pamangkutanun nga abi natun budlay sabtun tungud hay madasig ang tuyub kang kalibutan, kag ginapensar natun nga nabayaan run kita, “rugto run ang tanan sa punta, ako run lang ang nabilin.”
Ikaw kag ako bilang mga indibidwal ─ may inugsabat kita sa dyang mga pamangkot. Kon ano man ria, sa insakto nga panan-awan, ikaw kag ako ang nakamaan.
Wara ti may makatungkad sa kadalumun kang kabuhi, kag labaw sa tanan indi dya mapat-ud suno sa istorya kang sangka kabuhi lang. Kag kon indi natun dya matungkad, indi natun pagpiritun. Ang mga tinion nga gin-usik para masipadsipad ang pinanid kang kabuhi maagto sa wara ti kapuslanan, nga raad nagamit sa pagpasanyog kang atun tagsa-tagsa ka kaugalingun bilang indibidwal.
Sa urihi ang atun mga inagihan ukon ginlatas nga dalanun kang kabuhi, amo ang magasugid kon ano nga sahi ka istorya ang may rugyan kita. Kon sayudon, sa atun kaugalingun nga istorya kita mag-usik kang bulawanun natun nga mga tinion.
Ikaw, ano ang istorya mo?
- Katapusan -