Pait nga Kusi
ni Mark Anthony Q. Orquejo
Sa pinakauna nga bis sa kabuhi ni Asis, nabatyagan na ang matuod nga kahulugan kang ginatawag kang kaduruhan nga gugma. Kang una, ana dya ginakadlawan kag indi na bug-os maintindihan. Kang nag-abot si Hilda sa anang kabuhi ang tanan nagbag-o asta ang anang panglantaw sa tinaga nga gugma.
Nahulog gid ang buut ni Asis sa personalidad ni Hilda. Mabuut kag masinadyahun ang dyang babayi, amo gani nga duro ang nagahandum nga mangin kahagugma si Hilda, piro si Asis ang nangin maswirti sa matam-is nga huud kang dyang daraga.
Sa una nanda nga tuig, nangin manami ang istorya kang andang gugma. May mga away nga natabo, mga pagsungon kag pagpangimon sa sara kag sara piro wara dya nangin rason nga mangin mitsa kang andang pagbulaganay. Ang gabii bukut sablag para kananda hay kada minuto ang dyang darwa indi mag-untat sa pagtawganay.
Sa dalagan kang mga tinuig, nangin sigurado si Asis nga sa pira ka adlaw, si Hilda ang mangin tatay kang mga kabataann na. Wara run tana ti plano nga buy-an pa ang dyang daraga. Masami sa andang pag-imaway, anda ginaistoryahan ang andang mga plano sa kabuhi bilang mag-asawa. Pira ka bilog nga mga kabataan, ano ang mga ipangaran kag ang itsura kang balay. Sa bata pa nga pangidadun, nakaplastar run ang tanan.
Manami ang plastar kang tanan nga andang ginplano piro gulpi lang naguba sa sangka pagpisuk kang mata.
“Sa dalagan kang mga tion, nagaamat amat dura ang nabatyagn ko kanimo,” paathag ni Hilda kay Asis. “Gusto ko nga untatun run ang aton rilasyon.”
Sa tubang ni Hilda, nagturo ang luha ni Asis. Tama ka sakit ang anang nabatyagan nga indi na maiksplikar kag indi na maman-an ang himuon. Sa pinakauna nga kasaysayan kang kabuhi ni Asis, si Hilda ang nagpaturo kang anang luha. Kon ano kasadya nga nangin sanda, dobli ang sakit nga anang nabatayagan kang ginahambal niHilda nga untatun run ang andang rilasyon.
Pagkatapos kang masakit nga adlaw ngato, patay nga nagakabuhi si Asis. Ang anay manami nga yuhum kag masadya nga itsura gulpi lang nadura. Nadura ang kahulugan kang kabuhi hay mismo ang anang ginakabig nga kabuhi amo man ang nagpatay kana. Nanimag-o ang mga nakakilala kay Asis. Ang anay parawakal nanda nga barkada nangin apa kag maluya ang itsura.
Sa masakit nga sitwasyon ni Asis, ginpirit na nga mabalik ang kauna nga kaugalingun. Ginbutang na ang anang bug-os nga atinsyon sa mga butang nga makabulig kana lipat kay Hilda. Ginsaku na ang anang kaugalingun sa paglagaw sa mga lugar nga bag-o para kana kag ginlikawan ang mga lugar nga anay kang sanda pa ni Hilda pirmi nanda ginaagtunan. Ang tanan nga mga gamit nga gintugro ni Hilda kana, ana man ginpamalik tanan. Piro sa piyak kang tanan nga paghimakas na nga malipatan si Hilda, sa kada gabii nga nagaabot, mabatyagan na gihapon ang sakit kag kaluya nga wara run si Hilda kana kag masami tana nagahibi.
Nagdugang pagid ang sakit nga nabatyagan ni Asis kang nabalitaan na nga may migo nga bag-o si Hilda ilabi run gid kang ana dya mismo nakita. Nagsugalaway sanda sangka adlaw samtang pauli si Asis nga nag-agi sa lugar nga wara na ginapaabot nga rugto man gali si Hilda kag ang anang migo nagapungko. Sa pagkakita ni Asis, plano na pa daad maglikaw piro nakita tana ni Hilda. Ginapatay na ang kon ano man nga nabatyagan na kag nagyuhum kay Hilda kag sa anang migo samtang naglabay. Paglumbos ni Asis, daw ginpangtuslok kang pagkaduro nga dagum ang anang tagipusuon. Gusto na maghibi kang todo todo piro naubos run ang anang mga luha sa kada gabii nga ginhibian na.
Sa amo to nga hitabo, nangin klaro kay Asis nga ang posibilidad nga magbalikanay pa sanda ni Hilda indi run matabo. Indi na mabaton ang amo to nga riyalisayon piro wara tana ti mahimo. Pirit na nga gintulun ang mapait nga kamatuodan nga tana kag si Hilda bukun para sa sara kag sara.
Gin-amat-amat ni Asis kundisyon kang anang paminsarun nga ang mga butang nga nagakaratabo kana, masadya man ukon masakit, may nagakaigo nga rason kon andut nagakaratabo dya. Sa kada adlaw nga nagapanaw, amo dya ang anang ginapangyabtan.
Natapos ang pira ka bulan, nag-amat-amat ang pagkabanhaw ni Asis. Nagbalik ang anay masinadyahun na nga itsura kag ang mga yuhum na nga anay nadura. Ang anang baratyagun para kay Hilda wara napanas piro ana dya ginakabig nga inspirasyon nga magpursigi sa pag-aprisyar sa kabuhi nga buta kang matam-is kag mapait nga mga ikspiryinsya. Nangin bag-o nga tawo si Asis pagkatapos kang mga tinuig nga nagligad. Nangin mas mapinalanggaun kag masinadyahun sa pihak kang mapait na nga nagligad.
Para kay Asis, utang na kay Hilda ang kon ano man tana kadya. Ang anang kasakit nga naagman tungud sa gugma nangin manami nga liksyon sa anang pagpadayon sa kabuhi. Sakit man ang anang naagyan, nangin pat-ud si Asis nga sa pira ka adlaw, may magaabot gid sa pagtahi kang tagipusuon na nga nagisi.
- Katapusan -