Ang Kadlaw Bulong sa Lawas
ni Arlene D. Nietes-Satapornvanit
Naghiwat ang Dungug Kinaray-a kang Pista Uruk-ukan 2015 kang nagligad nga mga simana. Duro nga mga sinulatan ang nag-ituk ka atun baratyagun agud mapakadlaw kita. Kabay nga nakatugro kang kasadya ang inyong mga ginpangbasa, kag ayhan nakatugro ka inspirasyon sa inyo nga kabuhi. Kanami lang basahun ang mga istorya ilabi run gid kon ginpadumdum kita kang kabuhi sa atun sa uma ukon sa banwa man, ang kinaragtu nga mga ginawi, ang mga pasimpalad ka atun mga kasimanwa, kag ang mga obsirbasyon sa adlaw-adlaw nga pagsinarayu.
Buhay run man nga nabaton kang kalibutan ang kamatuoran nga ang kadlaw ang pinakamayad nga bulong para sa atun lawas. Andut haw? Ano ang nagakaratabo sa atun lawas kon nagakadlaw kita? Mayad gid ang kadlaw para sa atun nga kalawasan tungud nga nagadura ang “stress” kag makarilaks kita. Nagadura ang nagatiskug natun nga lawas kag baratyagun. Suno sa mga doktor, ang dya nga baratyagun nagalawig kang 45 ka minutos pagkatapos kadlaw. Nagapabaskug man dya kang atun “immune system,” gani nga kon pirmi kita nagakadlaw, marayu kita sa sakit.
Luwas nga bulong ang kadlaw, daw sakit man dya nga makaralaton. Piro bukut ti lain dya nga sakit. Nakakita ukon nakabati bala ikaw ka tawo nga nagakadlaw? Ano ang imo nga riaksyon? Indi bala nga daw malatnan man ikaw kag pati ikaw makadlaw man? Kon kaisa, wara kita kamaan kon ano ang karadlawan ugaring nagakadlaw man kita. Tungud makaralaton gid man. Nakalantaw kamo kang sine nga karadlawan, ukon di gani mga bata nga nagakaradlaw sa YouTube? Tirawi nyo maglantaw kon daw pamatyag nyo naluyahan kamo ukon daw mahina ang inyo lawas.
Bisan sa mga barasahun, parihas rugya sa Dungug Kinaray-a, kag sa iba man nga mga libro kag komiks, duro nga mga karadlawan ang nagatugro man kanatun kang kalipay pagkatapos basa.
Kon kaisa sa sobra ka kadlaw nagaruluha man ukon nagasumpit ang atun ihi. Ang iban nagatangso ang anda sip-on, ukon nagahurukas ang postiso. Tungud gani nga bilog nga kalawasun natun ang nagahulag kon nagakadlaw kita. Sa iba nga lugar, may mga opisina nga nagatugro oras para sa anda mga impliyado agud magkaradlaw, tungud nagapati sanda nga ang pagkadlaw makabulig man sa anda nga pag-obra kag mangin produktibo sanda.
Panumduma abi kon san-o ikaw urihi nga nagkadlaw nga nagautuy-utuy gid. Kadya lang? Kaina kang aga? Kahapon? Kang sarang-imana? Ukon buhay run? Kabay nga tinguhaun natun nga magkadlaw gid kada adlaw agud nga magmayad ang atun disposisyon kag kalawasan. Padayon kita mag-uruk-uk kadlaw.
Salamat sa inyo nga pagsuporta sa Pista Uruk-ukan 2015 kag sa inyo nga pagbasa rugya. Mahimo balikbalikan ang mga sinulatan rugya sa Dungug Kinaray-a agud malingaw kamo kag magpabaskug ka lawas. Kon may mga karadlawan man kamo nga mga inagihan, mahimo man kamo ka intra rugya sa pista sa sunod nga tuig.
- Katapusan -