Dapyos
ni Emmy L. Masola
Ginaangan-angan ni Dinda ang Paskwa. Pira run dya ka bisis nga ginahulat na ang rigalo nga buhay na run ginpangayo kay Santa Klaws. Sa mga tinuig nga nagligad, gusto na maangkun ang rigalo piro man-an na nga sikwawi pa ang tanan hay sanday Lolo kag Lola na nga nagpabahul kana, mga maluya run kag indi tana mahatud sa isla ka Maningning - mga darwa ka oras nga pakigbato sa daragkul nga balud ang kinahanglan para malab-ot ang lugar.
Para kana, importanti gid nga rigalo ang makita na liwat ang ana tatay nga nag-umpisa obra rugto sa isla mga lima ka tuig matapos madura ang ana nanay dara sa pagbata kana.
"Inday-inday, bahul run man gawa ikaw kag makamaan run mag-aturgar ka imo kaugalingun. Mangita ako anay ka unay nga parangitan-an para may inogbakal ako ka bayo mo kag may inogpaiskwila kanimo kon magbahul ikaw," ang malulo nga paathag ni Roberto, tatay ni Dinda, antis tana mag-obra sa Maningning.
"Abu, Tay, rayu-rayu gid tana to imo obrahan ba. Indi kaw gali kara namun makita ka buhay-buhay gid," sabat ni Dinda nga nagakiwi-kiwi ang bibig nga daw mahibi.
"Man-an mo mangutkot kami rugto hay may gasolina kuno sa pinakadalum-dalum ka lupa ka isla. Bahul ang anda ibayad kanamun. Mayad ra hay bisan bugu lang ang tyimpo sa pag-obra, bahul nga kwarta ang amun mabaton," paathag ni Roberto nga naintyindihan man ka bata.
Darwa run ka Paskwa ang nagligad halin kang naglisinsya ang ana tatay nga mapa-isla. Darwa run man ka Paskwa nga wara na mabaton ang pinakagusto na nga rigalo. Bisan pa nga kada simana wara gid nagpalta sa pagpadara ka kwarta ang ana tatay, sa gihapon, indi mabaydan ang pagkahidlaw nga ana nabatyagan. Gani nga sangka bis, nag-ingus tana sa ana lola kon pwidi nga tanda run lang maagto.
"Inday-inday, ang Maningning rayu-rayu ra rugya kanatun. Daragkul ang mga balud kag magagmay ang mga baruto nga nagabyahi rugto."
Naduraan run ka paglaum si Dinda umpisa kato. Piro, nagbalik ang ana kalunyag kang sarang simana, imaw ka kwarta nga ginpadara ka ana Tatay, may naimaw nga sulat: "Inday-inday, mauli sa Paskwa si Tatay." Umpisa kato, daw gusto hunuson ni Dinda ang mga inadlaw.
Pitsa 24 ka Disyimbri, nakailis run si Dinda para magsimba. May misa mga alas-kwatro sa hapon. Daw ginakarat run tana hay gusto na maman-an kon ano ang sulud ka mga rigalo nga ginapanagtag ka mga madri sa mga bata. Ka sarang tuig bayo nga duag rosa ang nabaton na. Raad kadya nga tuig, monyika nga nagapanaw kag nagasaot ang itugro kana. Piro nagawaug man ang ana liug ka tika-tika sa bintana kada lahay ni Gener nga ayam nanda hay ang pinakaginahulat na nga rigalo, manog-abot man.
"Amo dya siguro ang pinakamasadya ko nga Paskwa hay makaimaw ko run si Tatay. Siguro pariho kauna, imaw kami masimba, mabakal ka bingka nga init-init pa kag masindi ka pasirit nga daw bituon nga nagasararab-og," ang malipayun nga paminsarun ni Dinda.
"Raad, Lola, dar-un ako rugto ni Tatay sa Maningning, no?” hambal ka bata sa ana lola nga masaku nga nagalugay ka pansit nga inogkuyang para sa pagsug-alaw ka Paskwa. "Indi man ikaw mabudlayan dya kon wara ako?"
"Sigi lang, Inday-inday. Ang importanti, masadyahan ikaw. Tawas lang sa tatay mo kon gusto mo gid," ang sabat ka ana lola.
"Salamat gid, La. Duro gid haw ginaraha mo?"
"Maabot kabay si Tatay mo," sabat ka mal-am. Dayon man lahay ni Gener.
Nagdalagan si Dinda para laawun sa bintana kon may nag-abot. Si Tatay na. May imaw nga bayi kag may ginakungkung nga bata. Nadura gulpi ang kasadya nga ana nabatyagan hay daw may nagkudot sa ana dughan.
"Inday-inday, Nay, Tay, dya run kami," singgit ni Roberto pagsulud gid sa anda ugsadan.
Dali-dali nga naguruwa ang darwa ka mal-am. Buta ka kalipay ang anda mga itsura. Si Dinda, daw nagpangluya kag indi na maintyindihan ang anang baratyagun.
"Inday-inday, dya si Ontoy-ontoy, ang imo libayun. Kag dya ang bag-o mo nga nanay, si Nanay Gina," pakilala ka ana tatay dayon na tugro kay Ontoy-ontoy sa anang Nanay Gina kag hakwatun tana.
"Abu, bug-at run si Inday-inday ba. Duro gid imo kaun pirmi bay, no?" otis ka ana tatay.
"Inday-inday, dya rigalo namun ni Tatay mo kanimo," bungat ka anang Nanay Gina samtang ginadawo ang bahul nga karton nga may barahos nga pula kag may litrato ka belen.
Ginbuksan ni Dinda ang rigalo. Monyika!
"Yabihi ang likod, Day, para mapanaw kag masaot," ang sugo ka anang Tatay.
Ang pinakaginahandum na nga rigalo nga maabot ang anang Tatay, natabo. Kag ang pinakagusto na nga rigalo, natugro.
"Salamat gid, Ginuo, sa pagpamati mo sa akun mga pangamuyo," ang pinsar ni Dinda bisan pa nga kang una na nga kita kay Ontoy-ontoy kag Nanay na Gina, daw may paghisa tana nga nabatyagan.
"Ti, Tay, hasta san-o kamo rugya?"
"Hasta matapos ang anyo-nwibo, Day."
Nakunyag gid si Dinda.
"Pagbalik mo, Tay, pwidi ako ka tawas?"
"Inday-inday, indi lang anay kadya hay alang-alang pa sa imo pag-iskwila kag gamay pa ang imo libayun. Luwas pa, wara ti imaw dya ang imo lola," mainandamun nga paathag ka anang tatay.
Nahulog ang pungyahun ni Inday-inday. Pira ruman ayhan ka Paskwa ang maligad nga bukut na imaw ang ana Tatay?
"Huud man, Day, bayaan mo run haw si lola?" sugpon man ka anang lola dara pangiray kana. Masabat pa raad tana nga ginasugtan man tana ka lola na nga matawas ugaring naintyindihan na ang buut hambalun ka pagpangiray ka mal-am.
"Tatay ko Hesus, sa imo kaadlawan, rigalo ka pagpasalamat ang akun halad kanimo hay nakabaton ako kadya ka pinakagusto ko gid nga mga rigalo. May nakadapyos lang nga sara nga nagpaluya kanakun, piro naman-an ko nga siguro, amo dya ang imo rigalo kanakun sa madason pa nga mga Paskwa. Salamat sa kadya nga Paskwa. Sigurado gid ako, nga ginatugro mo ang amun rigalo sa husto nga tyimpo."
- Katapusan -