Sangka Milyon
ni Early Sol A. Gadong
Una nga Padya
Ano ayhan ka duro ang sangka milyon?
Rakuraku guro ra.
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyoy Pasing. “Sangka milyon ang isda sa lawod. May dyan nga tamudyos, aloy, kag bukawbukaw. May dyan man nga mat-an, karaho, kag managat nga paborito ni Tatay mo. Ugaring hay ginaunahan pirmi tamun ka hanggud nga bapor sa pagbuul ka mga isda. Amo ra nga tatlo lang ka labador ang akun nadara pagkatapos namun pangisda sa bilog nga kagab-ihun.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Lolo Itik. “Sangka milyon ang kahoy sa kagurangan katong bata pa si Tatay mo. May dyan nga lawaan, bangkal, kag kamansi. May dyan nga katmon, mabolo, kag bugnay. Luyag na gid manakras kang kahoy. Ugaring hay pira run lang ka bilog ang nabilin kar-on. Ano abi hay ginpang-utod agud mapatindugan ka mga panimalay.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyay Karing. “Sangka milyon ang bato dyan sa suba. Dyan tamun nagaparigos kato ni Tatay mo. Ugaring hay daw naubos run lang ka mga nagakwari. Ambay kon andut wara gid tanda ti may ginbilin sa suba?”
Ano ayhan ka duro ang sangka milyon?
Rakuraku guro ra.
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyay Lerma. “Sangka milyon nga mani ang akun ginaraha kada bulan. Ginabuhat ko dya nga bandi, parihas ka ginakaun mo tulad. Kon dururungan guro mag-usang ang mga nagakaun ka akun bandi, ay, abaw! Daw daguub gid siguro katunog ang pagragumu.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyay Bisay. “Sangka milyon ang tubo sa ginasakadahan namun ni Nanay mo. Katong gamay pa tamun, pwirti ang pamang-os namun ka tubo. Amo dya ang ginabuhat nga kalamay para sa bandi ni Tiyay mo Lerma.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyay Gingging. “Sangka milyon ang iyas ka bugas sa amun parayan. Mabuta ang rakuraku nga sako. Ugaring hay ibayad pa namun dya sa amun utang, ibakal ka abono, kag iswildo sa nagabulig panguma. Buhay pa bay ang tig-arani. Amo ra nga sangka sako gid lang ang akun natao.”
Ano ayhan ka duro ang sangka milyon?
Rakuraku guro ra.
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Manong Kiting. “Sangka milyon ang dyan sa listahan ni Padre nga ginadilian buhatun. Indi pwidi magbulang, indi pwidi magsugal, indi pwidi maggwa sa simbahan nga wara nakatao sa koliksyon. Duro pa gid ra ang ana ginasirmon kon Dominggo. Amo ra nga daw natak-an run man lang gani takun mag-agto sa simbahan. Pay si Tatay mo tana, mapisan gid magsimba.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyoy Panoy. “Sangka milyon nga numiro ang ginapaisip kanamun ni Mam Oryang kang klasmitanay kami ni Tatay mo. Nabudlayan run gani takun mag-isip sa karakuun. Ambay gani andut ginatingub na ra paisip kanamun. Siguro tungud talagsa lang tana mag-agto sa iskwilahan hay halin pa tana sa banwa. Kon kis-a, ginalakbangan ko run lang ra iba nga numiro para madasig.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Iska. “Sangka milyon nga hantikhantik ang nakita ni Datu Sumakwel kang nag-abot tana dya sa atun lugar. Amo ra ang istorya kanamun ni Mam katong wara kaw kasulud sa klasi. Amo ra kuno ginhalinan ka ngaran ka atun banwa.”
Ano ayhan ka duro ang sangka milyon?
Rakuraku guro ra.
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Manong Butoy. “Sangka milyon nga nahut ka buhok ang akun ginasilhig sa akun barbiruhan. May dyan nga kurung, may dyan man nga labug. May mga nahut ka uban, may dyan man nga itum-itum gid. Kanakun nagapagunting si Tatay mo kada bulan. Nanamian kuno tana magpagunting kanakun hay may paaman nga masahi.”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Sir Rene. “Sangka milyon run ka pitik ang nabuhat kang kasingkasing ka imo libayun. Indi bala gintun-an natun nga sangka gatos ka pitik kada minuto ang mabuhat kang kasingkasing ka lapsag?”
“Duro ang sangka milyon,” kuon ni Tiyay Rosing. “Sangka milyon nga bulak ang nagatubo sa akun hardin. Paborito gid dya ni Tatay mo. Rugto gani tana nagabuul ka bulak nga ginatao na kato kay Nanay mo. Amo ra nga raku man nga bulak ang gindara ko para kana. Man-an ko nga masadyahan gid tana sa duroduro nga bulak sa ana palibot.”
Tuod gid man gali nga duro ang sangka milyon.
Kun-an ko si Nanay nga duruduro ang sangka milyon.
Kuon bay ni Tiyay Bidad, sangka milyon nga pisos kuno ang gintao ka kompanya ka minahan ka uring sa pagtaliwan ni Tatay.
Kuon ni Tiyoy Oping nga imaw ni Tatay, wara gid si Tatay makagwa sa minahan kang natiphag dya.
Kuon ni Lola Ising, tuya run sa langit si Tatay kag nagakalipay run tana rugto.
Ambay gani kon andut sangka milyon ka luha run ang gintangis ni Nanay? Siguro nahidlaw run tana kay Tatay.
Kun-an ko si Nanay nga duruoduro ang sangka milyon.
Kun-an ko man tana nga tangkastangkasun namun ang sangka milyon ka pisoson para makadangat sa langit kag mabisita namun si Tatay.
Rugto, pamatian namun ang sangka milyon nga ambahanun ni Nanay nga luyag gid pamatian ni Tatay.
Rugto sa langit nga gin-agtunan ni Tatay, maistoryahanay tamun ka lawid parti sa sangka milyon nga butang.
Kon imaw ko run tana liwan, tipunon ko ang sangka milyon nga makaralaton nga kadlaw ni Tatay agud itao sa mga nagapalangga kana.
Kun-an ko tana nga man-an ko run kon ano kaduro ang sangka milyon.
Kadya nga gabii, antis ako magturog, pangitaun ko sa tunga ka sangka milyon nga mga bituon sa kalangitan ang pungyahun ni Tatay.
Man-an ko gid nga dyan lang tana, imaw ang sangka milyon pa gid nga mga tatay, nagalantaw kanamun nga iririmaw kadya nga gabii.
Sa mga masunod nga gabii, ihalad ko sa kada sara sa sangka milyon nga mga bituon nga ra ang mga handurawan namun kaimaw si Tatay.
Para nga kon hidlawun gani tamun kana, pangayuon namun sa mga nagaidlak nga bituon sa tunga ka duag-uring nga langit ang bisan sara lang sa sangka milyon nga malipayun nga damguhanun nga anda ginalikum.
- Katapusan -