Madinarag-un nga Semana Santa 2014
ni Emmy L. Masola
Mabinungahun kag makahulugan ang paghiwat kang Dungug Kinaray-a (DK) kang Semana Santa 2014. Mabinungahun bangud duro ang nagbisita kang atun website tungud nakamaan tanda temprano pa nga may pista ka mga istorya kag painoino sa DK angut sa pagsaulog natun nga mga Kristiyano kang Semana Santa. Kabay nabuksan ang paminsarun kang mga bisita sa mga lainlain nga pagturuk kag paghangup ka dyang sagrado nga semana. Makahulugan pa gid ang atun pista tungud napatpat kang atun mga manunulat ang matuod-tuod nga kahulugan kang mga tradisyon, pagpati, hurubatun, hirikuton, kag ilabi run gid ang gin-umpisahan kadya tanan.
Naplastar ka husto ang atun paminsarun sa nanari-sari nga pagsaulog kang Kwaresma paagi sa pagsaysay ni Arlene D. Nietes-Satapornvanit sa “Semana Santa” kang ana personal nga eksperyensya sa banwa nga ginhalinan kag anang paghangup kang tanan, halin kang gamay pa tana kag kadya nga may edad run. Importante nga punto nga ana ginsaysay ang pagpati nga wara ti Diyos kon Byernes Santo. Angay ni Santa Klaws nga bukut tuod, wara ti kamatuoran sa dyang balingag nga pagpati. Ginabalikan lang natun ang istorya kang pagkamatay ni Hesus pero indi buut hambalun tuig-tuig tana nagakapatay.
Nagsadya pa gid ang pista kang naguruwa ang mga tema ka istorya nga sami natun mabatian sa amo dya nga panyempo - karadlukan, misteryoso, milagroso, penitensya, kag paghinulsul - paagi sa mga istorya ni Linda C. Arnaez-Lee nga “Ang Balay sa Likuan” kag “Panaad.”
Napunsukan ka harigi ang atun ginbalay nga pista sa Semana Santa kang naggwa ang “Pagtibsok ka Krus” ni Maria Milagros C. Geremia-Lachica hay amo dya ang nagtudlo kanatun sa pinakagamot kang atun pagsaulog. Napaintyende na kanatun ang gin-umpisahan kang Kristiyanismo kag ang importansya kang pagtuo sa Ginuo nga amo dapat ang mangibabaw sangsa relihiyon kag ispiritwalismo.
Kag syempre, indi makumpleto ang mga makarilingaw nga istorya sa Semana Santa kon wara si Hudas nga sentro kang “Ang Haruk” ni Geremia-Lachica kag “Si Hudas” ni Mark Anthony Q. Orquejo. Nakaagaw gid ka akun atensyon ang pagpahangup ni Orquejo kang papel ni Hudas nga liw-as sa persona kang pagkatraidor nga atun naandan. Nagpadumdum dya kanakun kang kontrobersyal nga libro ni Jess Stearn kag Taylor Caldwell nga “I, Judas” sa diin naistorya nanda nga kang tyempo ni Hudas ang traynta ka pilak sangka padya para sa mga saksi nga nagapamatuod kang mga akusasyon. Ginbaton kuno ni Hudas ang amo nga padya bilang pagpapag-un kang anang mga testamento tuhoy sa mga kinaadman ni Hesus hay, bilang disipulo, ana personal nga nasaksihan ang mga milagro nga napanghimo ni Hesus. Indi kinahanglan ni Hudas ang kwarta hay pinakamanggaranun tana sa tanan nga mga apostoles. Tungud sa anang panaksihun kag pag-alinton kang mga matuod-tuod nga istorya parti sa ana Amo, nabatian kang raku ang wara ti tupung nga gahum ni Hesus nga taga-Nazareth gani natublag kag nahadluk ang mga poderoso nga tawo sa gobyerno kag gindali-dali nga ilansang si Hesus sa krus. Ang paghikog ni Hudas dara kang paghinulsul, indi tungud nga ginluiban na ang ana pinalangga nga Agalun kondi ang pagbaliskad ka mga hitabu sa diin, imbes nga maman-an ka tanan nga si Hesus gid man ang Diyos bangud sa anang napakita nga gahum, anda dya ginpaantos kag ginpatay, mga kasakit nga dapat wara matabo kon wara na ginsaysay ang tanan.
Nangin maduagun ang atun pista kang ginpaanggid ni Stephen Louie R. Checa sa “Pasyon” kag “Sa Likod kang Karo ni Hesus Nazareno” ang himpit nga pagpalangga sa kahagugma kag ang kasakit nga gintuga kang pagbiya. Kon atun gid binag-binagun, ang gugma gid man daw Pasyon ni Hesu Kristo nga bisan ano nga pagtamay, pagbiya, kag kasakit handa batunon para sa pinalangga, pareho gid sa pagpalangga ka Diyos sa katawhan. Ang binalaybay ni Checa sangka pagpahunumdum kanatun nga ang Pasyon simbolo kang putli nga gugma kag bug-os nga pagpalangga sa diin sa tunga kang kapaslawan, nagalaum gihapon ang nagapalangga nga mabanhaw kag magkayab ang kahagugma.
Kulang man ang panakut sa pista kang Semana Santa kon wara ang “Siete Palabras.” Amo nga nagtinguha man ako magbahin kang akun painoino tuhoy sa pinakaimportante nga mga nabungat ni Hesus samtang nalansang tana sa krus. Ang akun interpretasyon bunga kang akun reyalisasyon sa akun kaugalingun, mga kasaypanan ko bilang babayi, bata, kag tawo kag mga kinahanglan ko bag-uhon bilang bata kang Makagagahum kang tanan.
Syempre, sa mga sagrado nga adlaw halin Hwebes Santo hasta Adlaw kang Pagkabanhaw, nag-imaw ang DK sa tanan nga mga Kristiyano sa pagpamalandong.
Ginpili ka DK nga tawgun nga Pista ang Semana Santa, liw-as sa naandan natun nga pagpati nga ang pista ginasaulog para magpangalipay kag magkasadya hay ang Kwaresma tion kang pagpangasubu kag pagpamalandong bangud napatay ang Diyos. Napamatud-an kang atun mga istorya kag painoino nga ang Semana Santa buta kang istorya kang pagkamadinarag-un kag pagpamatuod nga si Hesus ang Gamhanan nga Diyos. Indi bala dya mga rason para kita magasaulog kang kapistahan, magselebrar nga may kakunyag kag mangalipay para sa atun kahilwayan sa mga sala kag kalalat-an? Gani, padayunon ta ang selebrasyon kang atun kahilwayan paagi sa masadya nga pagpangabuhi nga gintugro kanatun ni Hesus paagi sa anang pagpalansang sa krus.
- Katapusan -
* Litrato: Halin sa http://www.fbckaty.org/resurrection-sunday-schedule/.