Kalayo sa Uran
ni Linda C. Arnaez-Lee
Kaina pa ang burobaliswa ni Akay, indi tana makaturog. Daw indi tana mapahamtang nga rugya tana maturog sa andang balay nga wara naglisinsya sa anang lola. Amo dya masami ginahimo na kon magsungon tana sa anang tiya nga laon.
Rugto tana nagbahul sa pudir kang anang lola. Walo sanda nga magburugto kag ikalima tana nga bata. Gin-ayo tana ni lola na nga tanda ang magpabahul kag magpatuon kana. Ginakabig nga si lola na ang nagsagup kana kang bag-o tana ginbun-ag kag nasal-an nga patay kon wara makita ni lola na ang paghulag kang anang kamalingkingan.
Ginlantaw na ang rilo sa dingding. Mag-alas syiti sa gabii. Gulpi tana nagbangon kag maglisinsya kay nanay na nga mauli sa takas, sa balay ni lola na.
Indi pa raad magpasugot si Nanay na hay gabii run kag nagauran piro wara gid nahawidan si Akay. Nagsindi tana kang sangka bugkus nga lipak para himuon nga sulo. Bitbit ang payong, ginsuray na ang madamul nga uran nga may kakugmat sa nagapangurub kag nagakirab nga langit.
Dasig ang ana mga tikang sa paglatay sa mga kinahon. Nakalabasot pa tana sa buhangan. Piro sigi gihapon ang ana pagdagun-dagun. Pamatyagan na may nagasunod kana. Ginbalikid na piro wara man tana ti nakita. Gindurupan na ka panaw. Nagkaratabug ang mga manwit kag pangka nga nagalambat sa anang aragyan.
Nakalampuwas gid man tana sa taramnanan kag nagahinamput sa kanyugan. Maagyan na ang kanyugan antis tana makaabot sa andang balay. Gulpi lang tana nagduyu. May nakita tana nga kalayo sa unahan. Natingala tana kon andut may kalayo nga baskug ang uran. Kang marapit run tana sa kalayo, nangin maathag dya sa anang panurukan. Daw malainumol dya kabahul kag ang duag nagaagaw-agaw nga asul kag pula. Daw kalayo sa pabilo kang kingki. Ginlubsan na ang kalayo nga nagakuba-kuba ang dughan. Wara na mauyunan ang dalagan kang anang pinsar.
“Santirmo! Amo run dya ang ginahambal nanda nga santirmo,” ang daw suog nga pahug kang anang pinsar.
Nagdasig pa gid ang ana mga tikang. Nagaparumba dya sa pitik ka anang dughan. May nagasunod gid kana. Ginbalikid na. Dyan sa anang likod nagatumbo-tumbo ang malainumol nga kalayo.
Sa sobra na nga kahadluk, tinablug na ang payong kag magkuyampad ka dalagan. Kian pa tana makadanlug kang nalapakan na ang tai kang karbaw. Sa pagkadimalas, nabitas pa ang anang smagul, piro sigi gihapon ang anang dalagan hasta nakalab-ot tana sa andang balay.
Pagsamput na sa hagdan, indi run tana makatusngaw sa sobra nga kahapuon. Gintindakan na run lang ang gawang para magbukas. Piro may pintal ang gawang, indi magbukas.
“Sin-o ra?” ang pamangkot kang anang tiya.
“Ako dya!” ang libagun nga sabat ni Akay.
Ginbuksan kang anang tiya ang gawang. Nahangyus pagkakita kana nga basa kag buta ka lao. Gin-istorya na ang parti sa santirmo. Ginkaraan tana ni lola na. Ginbasol kon andut nag-uli pa tana nga gabii run.
Sugod kato, nagpromisa si Akay nga indi run gid magliwat.
- Katapusan -