Operasyon Tabang
ni Linda C. Arnaez-Lee
Adlaw nga Dominggo, alas dos sa hapon. Imbes mag-uli sa balay pagkatapos kang simba, nagtawas si Lani sa grupo kang mga babayi paagto sa pagkampanya tipon kang bulig para sa mga biktima ni Yolanda. Si Lani amo ang pangulo sa Han-Fil Kajeong (Korean-Filipino Family) sa Busan City. Kaubay na ang pira ka mga Pinay kag mga Haponesa nga nagboluntaryo magbulig para sa amo nga pangampanya. Sangka moksanim (church leader) ang nagpanguna kananda.
Suksok ang tsaleko nga pula nga may tatak Han-Fil Kajeong kag bitbit ang kahon nga may padukut nga sangka kodak kang bata nga biktima kang bagyo, kag may bahul nga letra nga nagahambal “Buligan natun ang Pilipinas,” nagpuwesto sanda sa atubang kang Busan Train Station kon sa diin duro nga mga tawo ang nagaaragi. Ginhigot man nanda sa darwa ka poste ang streamer nga anda dara.
Maramig ang tiyempo kag madulus ang hangin, pero ginsuray nanda ang karamig para lang makabulig sa atun mga kabugtuan sa Pilipinas. Rugya sanda nagasaludo sa mga naaragi para magtugro bisan maniki lang nga bulig.
Sa tagsa ka pagkuub kag pagsaludo nga ginahimo ni Lani, nakita na ang mga nasari-sari nga pang-ugali kag kabubut-un kang mga tawo. May nagatugro begon ($0.01), obegon ($0.50) , chonun ($1), ochonun ($5), kag manon ($10). Manon ang pinakabahul nga matugro, kag may dyan man nga nagalubas lang kag daw sa wara lang may nabatian ukon nakita. May dyan man nga ubuson na tanan ka tugro ang ana sinsilyo. May mga nagayambi mag-agi, nagakadlaw nga daw sa may ginamulay sanda, may nagapang-usyuso kag wara man gatugro, kag may dyan nga naluoy.
Pareho lang sa sangka mal-am nga dya. Nagparapit kag nagbukad kang anang kahita. Pero nagapanarambitun kang anang kaluoy kag simpatiya sa mga Pinoy nga nalisdan.
“Aygoo … kaluluoy man kamo. Bisan maramig ang panahon, nagatinguha nga makabulig sa inyo isigkatawo. Grasyahan pa gid kamo kang Makaako,” ang hambal kang mal-am. “Buligan ta dya,” kag dayon buul kang lima ka chonun sa ana kahita. Gin-ubus na gid ka tugro ang ana kwarta.
“Lola! Indi pag-ubusa tugro ang imo kwarta, wara run ikaw ti pirilete” ang hawid ni Lani kana.
“Uhud, nalipat ikaw nga wara takun ti plete bilang senior citizen,” ang sabat ni Lola kag gin-ubos na gid hulog ang ana kwarta sa kahon. Naglumaw-lumaw ang mata ni Lani.
Pagkalipas kang traynta minutos nga tindug ni Lani, nagsakit ang ana tuhod. Nagtukar ruman ang ana rayuma. Ginahagad na ang mga Pinay nga mag- agto sa kada restawrant sa Texas Road sangsa nga magduyu kag maghulat sa mga naga-aragi. Pero nagpabilin gihapon ang mga Hapon kag ang Moksanim sa anda pwesto. Pagliso ni Lani para magpanaw, ginpaypayan tana kang sangka Koreano mga saysenta anyos ang pang-edadun. Nagparapit si Lani nga nagayuhum. Siguro matugro dya sa pinsar na.
“Dhay, abi taw-i ta dyan bisan omanon ($50) lang,” ang hambal ni Ajoshi. “Nagakinahanglan man ako kang bulig,” dugang na pa gid samtang nagaturok sa kahon nga bitbit ni Lani.
Nag-isol si Lani.
“Pasensya lang, Tiyoy, bukut akun dya kwarta. Para dya sa mga biktima ka bagyo,” kag dayon dagun-dagon parayu ni Lani paagto sa Texas Road.
Ginbalay-balay nanda ang kada restawran sa Texas Road. May dyan nga nagahana ka pa lang maghambal, ginatabog run. May dyan nga wara kaw pa katikab, gatugro run. May dyan nga matugro chonun ($1), kag makumod nga, “Hay … wara benta.” Pero sige lang, wara dya ginsapak ni Lani, para kana matipon gid ang mga sinintimos.
Rugto nakabawi si Lani kang medyo bahul-bahul nga amot sa mga restawran nga mga pinoy ang tag-iya kag sa mga Pilipino nga kostumer. Bisan nakapadara run sanda sa anda mga pamilya, nagtugro gihapon sanda kang anda amot kay Lani. Pagkatapos libot kang bilog nga Texas Road, nagbalik si Lani sa Busan Train Station para itugro ang kahon sa Moksanim.
Makapoy, maramig, kag masakit ang tuhod ni Lani, pero labaw sa tanan nalipay tana nga sa sulud kang darwa ka oras nakatugro tana bulig sa mga nalisdan ka bagyo. Nalipay tana nga nangin parti tana kang Operasyon Tabang.
*Litrato: Himo ni GC Myers halin sa http://redtreetimes.com/2010/01/page/2/