Binarita nga Bulawan
ni Maria Milagros C. Geremia-Lachica
Ginpulawan ni Ram ang CNN balita. Pagkatapos ka imbestigasyon ka pangkalibutanun nga pederasyon ka mga bangko, nasapwan nga naputo ang Estados Unidos! Angay ka bag-ong dakup nga mga alimango sa libon, ang mga pinuno kang daragkul nga mga nasyon nagparaningkaras nga makagwa sa libon kang utang ugaring nabugkus run sanda tanan.
Masobra darwa run ka dekada nga nagaimprenta lang ang mga gobyerno ka kwarta. Wara gali ti ginasandigan nga pondo nga bulawan sa Bangko Sentral. Wara sa kilag ka mga pumuluyo bangud padayon man ang baligyaanay kag baklanay. Tanan gali, utang.
Ginapanuruk ni Ram ang lapnag nga pagkadura ka pangitan-an. Madulum ang paraabuton. Man-an dya ni Ram. Dose anyos tana kato kang nawad-an ka obra si tatay na tungud ginsaylo ang andang kompanya sa Tsina. Namat-ud si tatay na nga bayaan ang syudad kag mag-uli sa probinsya.
“Ang uma amo ang atun darangpan kag salbasyon,” hambal ni tatay na.
Nanguyus si Ram sa hinali nga pagtaghol ka anang cellphone. Si Ditas, ang anang nobya.
“Ram, aguy Rameses,” ngurahab ni Ditas.
“Dit, ano natabo?”
“Hasta sa katapusan run lang kami dya sa Call Center,” nguynguy ni Ditas.
Wara dayon kasabat si Ram. Namati lang ka padayon nga paranambitun ka nobya.
“Maano lamang bay kita? Kulang pa ang atun sinuptan para sa kasal ta sa sunod tuig.”
“Dit, nagatingha pa man amun opisina tungud may tarapuson pa nga mga order. Mayad nagbayad run ang Insik, “ paathag ni Ram.
“Hay ang lintik nga mga Insik ra mong. Sanda gid kara barasulon. Hay kon wara sanda pagpangpeke, raad wara man magkaraputo ang legal nga mga negosyo,” waswas ni Ditas.
“Dit, Tsina run kadya ang bag-o nga Estados Unidos. Wara kaw haw kabati nga sanda ang nagtipon ka mga binarita nga bulawan? Sanda gali ang nagsalbar-pautang sa mga naputo nga nasyon,” padayon ni Ram.
“A, basta, mapakasal kita,” saligbat ni Ditas.
Nagpatawhay si Ram sa pagsabat. Lawid run ana paminsar ka dya.
“Mas mayad siguro Dit, mauli kita sa atun.“
“Ha, maano kita rugto, matanga?” Nagawawaw run si Ditas.
“Lapad ang uma ni Tatay sa gwa ka San Isidro. Mal-am run tana. Mauli ako kag magbulig kana. Rugto kita mangabuhi.”
“Maan, diin bay maeskwela mga bata ta?
“Sa amo dya nga krisis, basi wara run ti eskwelahan. Kita ang magtudlo sa atun kabataan. Indi gid kita magutman rugto kon tandus lang kita. Importante nagapalanggaanay kag naga-unungay kita.”
“May signal rugto cellphone mo?”
“Pigaw –“
“Ha, wara ti wifi?! Ano run lang ra?! Gin-Facebook ko run nga mapakasal kita,” hibi kag yawyaw ni Ditas.
“Dit, wara run ang Facebook. Naputo man si Zuckerberg. Sunod basi ang cellphone. Basi radyo gid lang ang mabilin.”
“Ram, dali lang .…”
“Dit, mauli gid lang kita. Ginapanuruk ko run ang paglagsanay ka mga bata ta sa banglid, ang pagsyat-bong kon sanag bulan, ang pagpangulabu, ang pagdugos ka manga .…”
“Ram, hello .…”
“Rugto gali sa uma ang binarita nga bulawan. Wara lang natun masapwan.”
“Ram, lobat run ako. Labs, babay ....”
- Katapusan -