Ang Singsing ni Nanay
ni Emmy L. Masola
"Nay, magpakalinung kaw run," ang masubu nga hambal ni Leonora samtang ginasuok sa pantyon ang lungon ni Nanay na.
Bugtong nga bata ni Don Vicente nga hasyindiro si Leonora. Tungud sa mga bisyo, naubos ang mga pinanubli na hay napyirdi sa sugal kag nawaldas sa mga kirida na. Ang hasyinda nga nabilin, kulang pa sa anang mga garastuhan. Si Clara nga anang sawa kag nanay ni Leonor, napatay sa kunsumisyon. Wara pa malubung si Clara, nag-istar run sa mansyon si Virginia, ang pinakaambisyosa sa tanan na nga mga kirida.
Sa idad nga disiotso, hamtung run nga daraga si Leonor. Ginkasubu gid kang nagtaliwan na nga nanay nga wara tana matugruan ka nagakaigo nga punsyon para sa anang ikadisiotso nga kaadlawan.
"Wara gid ako ti matugro kanimo, Noring, kondi ang dya nga singsing nga ginpanubli kanakun ka imong lola nga si Donya Nemencia. Ginpanubli na pa ria sa mga ulang na. Amligi gid ria," ang maluya nga bilin ni Clara.
Bahul ang bulawan nga singsing, may tampuk dya nga kwadrado kag byirdi nga emerald nga bahul pa sa liso ka kadyus. Nagabadlak sa sirak ka adlaw ang bato.
Ang mga alahas ni Leonora halin kang gamay na amat-amat nga nagkaradura umpisa nga nag-istar si Virginia sa mansyon. Kang ginsukmaan na si Virginia parti sa mga alahas, kapid nga huyap ang ginsumalang kana kang anang Tatay.
"Kwidaw kaw manghana kag magbutang-butang ka istorya parti kay Binyang, ha? Basi nalipat kaw, tana run ang rayna sa panimalay nga dya!" ang nagalagabung nga paandam ni Vicente kay Leonora.
"Itik, sakto run ria. Pabay-i lang hay wara na lang siguro maintyindihan ang ana mga ginpanghambal," bungat ni Virginia samtang ginapunggan si Vicente piro ginturuk si Leonora nga nagayuhum kag may pagyaguta.
Umpisa kato, wara run ginhukas-hukas ni Leonora ang singsing sa anang tuo nga parasingsingan. Sakit pirmi ang turuk ni Virginia sa singsing kapin pa kang may mga tawo nga nag-agto sa mansyon kag may dara nga mga papeles.
"Eksakto traynta diyas, Vicente, Virginia. Kon indi ninyo mabaydan dya, bawiun namun ang mansyon," hambal kang tawo nga nakakurbata.
Makaligad ang sangka bulan, tanhaga nga nabalik ang mansyon piro nagpangasubu ang mga tawo sa hasyenda hay nasapwan nga patay run si Leonora. May agi kang mga pagkuga sa liug, kag ang huring-huring kang tanan, naguraptan kang mga itum nga ingkanto sa kasagingan.
"Magsinadya ikaw, Virginia. Natuman gid man ang imo handum nga malinung ang pagpangabuhi mo bilang rayna kang mansyon," ang daw sa umang nga istorya ni Virginia sa kaugalingun.
Sa tunga kang ana pagpangalipay, may nanuktok sa gawang kang anang kwarto.
"Sabad nga nagasinadya pa gani ako kang akun swirti," kurumudon ni Virginia samtang ginabuksan ang gawang. Sa anang pagbukas, nagtambad sa ana panuruk ang babayi nga may bitbit nga kandilabra, utod ang tuo nga parasingsingan.
Pagkasunod nga adlaw, nabantog sa lugar nga nagasupug ang mga itum nga ingkanto sa kasagingan, hay pati si Virginia nasapwan nga patay kag may mga agi kang pagkuga.
- Katapusan -
* Litrato: Himo ni Hall Groat II halin sa http://www.dailypainters.com/paintings/1200/EMERALD-RING-5X7/Hall-Groat-II.