Letra nga "A"
ni Consolita V. Rubino
Ang bahul nga “A” importante nga letra sa alpabetika kang Kinaray-a. Ang iki nga “a” importante gid hay nagasal-ut ria sa bisan diin lang nga tinaga para makumpleto ang hambal.
Letra nga A
Aaa....a: kon ginahana-hana nga ipadapatan, nagapatimaan nga naubosan kang paruros
Abaka: saging nga tanum, mahunit anang opis kag ginagamit sa paghimo kang kalat kag tela
Aba: dughan kang manok (breast)
abak-abak: nagasagundut (frequent)
abaga: ang parti sa lawas nga nagatadlung sa liug magtimbang (shoulders)
abaniko: pamaypay para mabatyagan ang hangin sa mainit kag mapaang nga panahon (hand fan)
abat: ginaagtunan para maimawan ukon ginaagtunan kag pauliun (go after)
abaw: aksyon kang nagakunyag
abay: imawun (include)
abay-abay: ginaobra ang sangka bagay nga wara ti naman-an
Ang Arado
Darwa ka sahi ang arado: (1) arado nga hawul kag (2) arado nga bargas.
Ang hawul nga arado kahoy karia anang karaptan kag ang lipya na sarsalun pati anang punta. Kon ang arado pirmi ginagamit sa pag-arado, nagabadlak anang lipya lantawun ilabi run gid kon masirakan kang adlaw nga ginaarado. Ang arado mapuslanun kon may kaling kag singkaw. Ang nagaangut sa singkaw amo ang tabang kag kon kumpleto gani amo run karia pagtakud sa karbaw. Manami ang hawul tungud hay wara pagtuktuki. Ang lipya lang ginaislan kon kinahanglanun.
Ang bargas nga arado puro lang gid ria salsalun kag mabug-at hakwatun. Ang arado nga bargas ang ginabakal kon ang sangka mangunguma may ikasarang igasto. Ginatuktukun dya kon wara paggamita. Parehas man karia ang Kinaray-a kinahanglan ihambal, sulatun, kag basahun para indi magtuktukun nga daw sarsalun.
Iba pa nga tinaga sa Kinaray-a nga nagaumpisa sa “A”
Abaw, abanti, abi, abaya, abo, abu, abusar, aga, agda, agto, ana, angkat, angkun, antos, asos, atipan, atrasa, atubangun, agwanta, awat, awut, ayapun….