Rulotohan
ni Elsed S. Togonon
Nagaagaw-agaw nga mga duag kanaryo kag morado ang langit, timaan nga nagsalup run ang adlaw. May lagday ang pagparumbaanay kang mga balud sa daray-ahan nga nagatuga kang masinurub-un nga amba sa andang pagsabya sa batwun nga baybayun. Ang Punta Nasog nagaaligmat sa mga pugtakpugtak nga mga tawo nga nagapanginhasun sa hunas nga baybay kang Casay.
Amo dya ang duruagan kang ginalibot ni Jonell ang anang panuruk sa palibot. Dayon na ginhawa it madalum kag nagpurot kang gamay nga bato agud ibalang sa dagat. Paborito nanda dya nga sipalun kang anang suud nga abyan nga si Jason.
“Parayurayu ta balang, Jon, ha? Kon sin-o ang pinakamarayu, tana manglibri kang barbikyu,” hangkat ni Jason kay Jonell nga ginhuudan man kang sara.
Una nga nagbalang si Jason. Nagtumbo ang bato kang tatlo ka bisis antis dya naglugdang. Sunod nga nagbalang kang bato si Jonell. Karwa lang ka bisis nga nagtumbo ang bato. Dayon na ulung-ulung kag naglupagi sa batwun nga lupa. Nagsunod man si Jason. Dungan nanda nga ginturuk ang gintaipan sa tunga kang andang kahipus.
“Mapa-Manila run kami rum-an, Jon,” hambal ni Jason.
Mahinay nga tango lang ang sabat ni Jonell.
“Ti, hidlawun kaw gid gali kang baybay kara, ih. Kang pagpanahid, pagsaka sa Punta Nasog kag pagrigos sa suba kon Sabado. Nga daan, sa Manila, indi mo run dya mahimo. Mabayluhan dya kang nagadinagusu nga mga tawo kag yab-ok sa mga dalanun. Dayon, indi mo masarigan ang iba nga mga tawo rugto. Paano kon maholdap kaw ukon mabun-an?”
“Wara ako ti may mahimo, Jon. Sanday Mama nagdisisyon nga rugto run kami maistar hay nakabuul si Papa kang balay sa Pasig. Rugto man ako maiskwila. Sara pa, may mga damgo man ako. Gusto ko mag-Fine Arts, kag rugto lang sa Manila may nami nga iskwilahan.”
Nagtindug si Jonell kag liwat nga nagbalang kang bato.
“Sabagay. Sa Manila, makita kag mahimo mo ang tanan. Hambal nanda, kon rugto kaw sa Manila, matuman mo tanan mo nga handum hay duro ang mga oportunidad. Piro ako, bisan mag-inano, mapabilin mangud takun rugya sa Casay. Bay-i lang kon manogpanagat ukon manogpanahid takun. Bisan pa may damgo ako, indi ria mabayluhan kang akun pagpalangga sa kaugalingun ko nga lupa. Rugya ako sa Casay nabata, rugya man ako mapatay.”
Ginparapitan ni Jason si Jonell kag gin-agbayan. Mahinay na nga gindat-ul ang anang ulo sa abaga ni Jonell.
“Mabalik ako. Kon mag-uli ako, dungan ta liwat marigos sa baybay kag magtuklad sa Nasog. Man-an mo, bisan diin ako palidun kang hangin, pirmi gihapon ako mabalikid. Hulatun mo ako, ha?”
Sa amat-amat nga pagtuhaw kang mga bituon kag pagmura kang ugsad, nabayaan nga nagaisaranhun si Jonell sa daray-ahan. Daw mga ipot-ipot ang mga sulo kang mga baroto sa lawud sa gintaipan. Sa anang paghulat, nabatian na ang limug halin sa likod.
“Jon, kaina ta pa ikaw ginapangita. Alas tres gali ang lubung rum-an. Ti, may suksukon kaw run?” Si Ayah, ang anang magurang.
“Puti nga polo. Amo ra bilin ni Jay nga suksukon ko.”
- Katapusan -