Kudal nga Kawayan
ni Ritchie D. Pagunsan
Kaina pa panilag ni Doray piro wara ti gatimuk-timuk sa pihak-balay. Masubu ang palibot kon wara tana ti ginasuay kon aga. Bukut husto sa anang pamatyag. Bisan ang mga manok nga pirmi na ginamulay, wara nagpakita. Nakabatyag tana kang kamingaw. Ginasagap na ang pagbaisay nanda ni Berting.
“Abi pamuguha mga manok mo. Panggulgulun ko ra kar-on mga liug da,” masami na nga panamyaw sa kaagahun.
“Abi patawhay, Adoracion,” masami man nga sabat ni Berting samtang nagapamunyag kang alusiman.
“To hud, pinangahig ruman nanda tinanum ko nga mani. Bay-i lang ipakaykay ko man kay Likurgos mga alusiman mo.”
Sa amo dya nga punto mahipus si Berting hay basi maglawid pa ang istorya. Ambay kon natuipan ni Berting nga amo dya ang nagatugro kapagsik kay Doray kada adlaw.
Balo si Berting kag nagasaranhun hay ang bugtong na nga bata, may pamilya run. Si Doray laon kag ritirada nga maistra. Imaw sanda nagbahul, kag kauna nga gagmay pa tanda, wara ti kudal nga nagaulut kang andang mga balay.
“Abi kid-ana pagkutkot kang kalog dyan,” umpisa ni Doray sangka aga. “Gadanaw ugsadan ko kada mamunyag kaw. Daw ana ka libat obra mo nga ra.”
“Sala ko bala nga durulhugon ugsadan mo?” sabat ni Berting. “Wara gani takun gakumod sa ayam mo nga daw ginahakad ang tutunlan kon maglahay, kalog ko takun pasilabtan mo.”
“Abaw, Berting, indi pag-umida si Likurgos hay bisan tuod ayam ra, mas masarigan ko pa ra sangsa kanimo. Tabi lang, mas tawo pa ra kanimo hay kamaan manindugan para sa anang agalun ....”
Hinali nag-untat ang pagsabtanay. Daw may natandug nga baratyagun nga bisan buhay run ang pilas, wara gihapon nagkuyum.
“Wanhaw sagi timo pamupo lansones nga bukut imo,” sukma ni Doray sangka adlaw.
“Abuu, suno sa layi, ang bunga nga nagsulud sa solar ko, akun.”
“Nugayi takun, Bertito, kang mga layi-layi mo nga ra. Rugya sa lupa ko gatindug ang puno, paano mangin imo ang bunga?”
“Naiwan timo, Adoracion, man?” May kasaklaw sa limug ni Berting. “Darwa bay kita kadya nagtanum?”
Magnobyo sanda kauna. Wara magdayunay tungud namalabag ang tatay ni Doray, hay kuno magpakarwa sanda. Sugung sa buut nga nangasawa lagilagi si Berting agud malipatan si Doray. Piro si Doray tana nagtanum kang madalum nga aligutgut, kag nangudal kang kawayan agud ipakita ang pagkalas-ay kay Berting nga wara nakigbato para kana.
Wara maglaum si Doray nga amo to ang urihi nanda nga pagbaisay, kag lansones lang gid ang makapaumpaw sa hibubun-ut kang andang mga tagipusuon. Nagtaliwan si Berting magdason nga adlaw. Buhay run gali dya may sakit sa korason.
Kang magduaw si Doray sa patyo, nagdara dya ka sangka pungpong nga lansones. “Berting, ginpihak man kang kudal nga kawayan ang atun mga tagipusuon, raad mabatyagan mo nga ang lansones tanda kang akun wara’t katapusan nga pagpalangga kanimo.”
Maluya ang lawas ni Doray, daw nagahulat nga may malaaw sa pihak-balay. Ginpahidan na ang nagalumaw-lumaw nga mga mata kag nagbuul kang binangon. Bisan urihi run, pinamungkag na ang kudal nga kawayan.
- Katapusan -