Panaguay
ni Linda C. Arnaez-Lee
Nagahinalup ang adlaw sa Baryo Mantiling. Nagtawganany run ang mag-abyan nga Meding, Tasyo kag Itik para magsipal kang panaguay sa balay nanday Malu. Amo dya pirmi ang ginasipal nanda kapin pa kon ugsad ang bulan.
Alas singko pa lang sa hapon, piro nadamugan run ni Malu ang baboy, nakug-ung ang mga baka, kag napugo ang mga manok kag pisu sa pugadan. Ginahulat-hulat na lamang magbukal ang tinig-ang. Insakto lang ria kag mag-abot ang mga abyan na.
“Psst!! Dali run masipal ta.” Limug ni Meding.
Ginkrus ni Malu ang karaptan kang luwag nga kawayan sa tinig-ang para magsurup ang tubig. Buhinan na run lang ang gatong para maarang-arangan.
“Huud! Dyan run ako! Dali lang gid!” sabat ni Malu, walo ka tuig nga bata piro magamay ang panglawasun para sa anang idad. Gani pirmi tana masal-an nga lima ka tuig. Nagdalagan dya pagwa sa kusina kag paagto sa balkon kang andang balay. Rugyan pirmi sa hagdan ang anda balayan kon magpanaguay sanda.
Wara ti tawo sa hagdan. Nagpanago run ayhan sanda? Piro dapat may bilin nga taya. Nagapalibug si Malu kang may hinali nagkuhit kana sa likod. Pagbalikid na, si Itik nga gutingun ang nagabarangisi kana.
“Sa diin run tana ang iba?” pamangkot ni Malu. Gintudo ni Itik ang nagapaagto nga sanday Meding kag Tasyo.
Sin-o ang nagtawag kana? Abi na si Meding piro nagapaagto pa lang dya.
Nagpikpik sanda nga apat. Napyirdi si Itik gani tana ang bantay. Nagdinalagan sanda nga apat para mangita kang panaguan. Nag-umpisa run ka isip si Itik hasta sa pulo. Nagdalagan si Malu paagto sa likod ka balay. Nagsulud tana sa siklat kag nagpungko sa ingud kang nagahinantal nga mga sako kang paray. Gintabon na ang basiyo nga sako sa anang ulo. Natapos run ang pag-isip ni Itik kag nagasagap run dya kananda. Madulum kag malinung. Ang mabatian lamang amo ang limug ni Itik nga sigi ang wangal samtang nagasagap.
May mga tikang nga nagapaagto kana. Wara naghulag si Malu. Ginhawa na ka pugung kang anang pagginhawa. Basi mabatyagan nga rugyan tana. Burubhay, nagparayu ang mga tikang. Ginbuul na ang tabon nga sako sa ulo na. Nakaginhawa tana kang masulhay. Gulpi lang may nabatyagan tana nga ginhawa sa anang tupad. Naghulag. May tawo sa anang tupad!
“Balay!”
Nabatian na ang singgit ni Tasyo. Kon-amo si Meding ang tupad na.
“Meding, kita run lang bilin. Panilagi si Itik kon sa diin ayon,” hanihani ni Malu sa anang tupad.
Nabatian ni Malu ang limug ni Itik sa atubang kang balay.
“Bong Meding! Panaog run dyan sa aratilis!” singgitan ni Itik.
Sin-o gali ang sa tupad na? Kinulbaan si Malu. Hana magtindug para magdalagan, ginhawidan kadya ang anang alima. Ginbalikid na ang tupad na. Sangka haron kang magamay nga tawo ang nakita na. Daw pariho lang sanda kataas. Tarawis ang talinga kag may bungut nga nagaduut sa lupa. Nagdalagan si Malu pagwa.
“Kama-kama!” tiyabaw ni Malu paagto sa hagdan.
Wara run ka bantay si Meding. Naghuraplaag sanda pauli kang mabatian ang istorya ni Malu.
- Katapusan -