Picture
Himo ni Steve Henderson~Realism halin http://www.fineartandyou.com/2014/03/mindblowing-colorful-figurative.html

Nene Ibat
ni Rodalyn Laida Angaray


“Libat! Libat!”

Amo dya ang masami mabatian ni Nene nga sunlog kang anang mga klasmit kag ingud balay nanda. Pirmi tana ginasunlog nga libat kag ang bansag kana Nene Ibat. Masami nagalain ang anang buut kon sunlugon tana. Pwirti ang anang pasinsya piro may mga bis nga indi na gid mapunggan ang kaugut sa mga nagapununlog kana gani nagabato tana.

Abril 14, 1987 kang ginbun-ag ni Flor ang ikarwa nga bata nanda ni Berto sa hospital kang Cabatuan. Nabudlayan si Flor sa anang pagbata pariho sa una nga pagbata na sa kamagurangan nga si Inday. Mga darwa kabulan ang idad ni Nene kang nagmasakit dya kang brongko nyumonya kag pirmi ginakumbulsyon. Naglawig sanda kang pira ka simana sa hospital. Kang makagwa nagdisisyon ang mag-asawa nga mauli sanda sa Barotac Viejo sa lugar ni Flor. Samtang nagahanggud ang bata, natalupangdan nanda ang tuo nga mata ka dya nga laban puti kag nagasurip. Tungud pigado ang pangabuhi, wara nanda dayon napadoktor ang bata hasta nga nadara ni Nene sa pagbahul ang mata nga kon tawgon kang iba libat, piro kon iba ang pahambalun manok-manukon lang.

Nagbahul si Nene nga may itsura piro indi gid matago ang dipirinsiya kang anang mata. Masami tana nga ginahimo kalingawan kang anda kaingud balay nga si Rita.

“Ne, Ne, palibat abi!” ang pirmi ginahingyo ni Rita kon mag-imaw sanda sipal sa dalum kang babana sa andang ugsadan.

Amo man dayon ang pasurip ni Nene kang anang mata.

Amo man si Lola Paning, “Liwata abi, Ne, palantawa ako,” ang sugpon na kang nagbisita ang mal-am sa Lola ni Nene.

Sa iskwilahan nanda pirmi lang tana ginasunlog kang mga tiroy nga high school kag iba pa nga mga istudyanti. May mga bis nga indi na mapunggan ang anang baratyagun gani ginasumbag na ang nagapanunlog kana, kag kon kaisa ginalampusan na kang payong kag libro.

“Andam lang kamo magbahul ako, kag mapakid-an ko akun mata,” ang hambal na nga nagatururagay ang luha. “Kon mangaluyag kamo kanakun, indi ko gid kamo pagsapakun.”

Nagtutum si Nene sa pag-iskwila kag pirmi tana nagapanguna sa klasi. Masami tana ginapili kang mga maistro kag maistra nga magtiglawas kang anda iskwilahan sa mga paindis-indis sa banwa, kag pirmi dya nagadaug.

“Ne, ano ang inspirasyon mo naga pirmi ikaw nagadaug sa mga kontis?” pamangkot kang amiga na.

“Ang hugut nga pagtuo sa Ginuo kag ang akun mata,” sabat ni Nene.

Samtang nagahamtung wara na dun ginasapak ang mga sunlog kana.

“Anhun ko bi hay amo dya ang gintugro kang Ginuo kanakun, kondi batunon ko. Dapat makontinto ako sa gintao kang Ginuo,” ang masami na nga sabat sa mga nagahikay kana.

May mga oportunidad man daad nga mabuligan pakid-an ang anang mata ugaring pirmi lang may sablag. Gani ginbaton na dulang ti hugut sa anang tagipusuon nga amo dya ang kabubut-un kang Ginuo para kana. Nagdugang ang anang kapisan sa handum nga makabulig sa ginikanan kag kabugtuan. Nagpanagod tana kang kanding kag baboy para makasapin-sapin sa andang panimalay. Aga pa si Nene pirmi gabugtaw para maglimpyo kang tangkal kang andang baboy, maglawig kang kanding kag maghimus paiskwilahan.

Sangka aga takna alas singko i-midya, kang nagapanglimpyo si Nene kang tangkal, nanguyus tana kang gulpi lang may nagsuka-suka nga bayi sa may bintana nga nagaatubang sa andang tangkal.

“Hmmm, kabaho ka tai ka baboy!” hambal kang asawa kang anang tiyo.

Sa pinsar na, “Sigiha lang nga hikay, maman-an ta gid ra sa urihi.” Piro gin-atipan na gihapon ang tiyaun hay basi dara lang dya kang anang pagbusong.

Kang magbata ang tiya na, ginhambalan na si Nene, “Indi ko pagpaadtunon ang bata ko kanimo hay basi malatnan kang mata mo nga libat.”

Masami mabatian ni Berto ang pag-insulto kang bayaw sa anang bata, gani ginpaandaman na si Nene.

“Indi kaw magsagi dalo sa bata na hay basi malatnan mo kuno kang mata mo,” paandam kang tatay nga nagasakit ang baratyagun sa pagpakanubo kang anang bata.

Nakatapos si Nene sa sikondarya nga nanguna sa andang klasi kag duro nga mga dungug ang nabaton. Nakadawat tana kang pasidungug halin sa prisidinti kang Pilipinas kag pira ka scholarship sa kolihiyo.

Sangka simana antis matapos ang klasi, may pagtiraw nga nag-abot sa anang kabuhi.

“Ne, bangon dun dyan kag magtig-ang,” pamukaw kang anang tatay.

“Tay, pwirti kasakit busong ko, nagsuka ko kaina kaagahun,” sabat na sa anang tatay.

Kinulbaan ang anang tatay. “Nay, dar-a anay si Nene sa doktor,” sugo na sa asawa.

Dalidali nga ginkarga si Nene sa motor kag ginpadoktor sa banwa.

“Manang, idiritso ta si Nene sa hospital hay naglupok ang barukan na,” hambal kang doktor.

Wara dun sanda kauli sa andang balay kag gin-opirahan tana. Nangin madinarag-un ang opirasyon ni Nene.

“Ginuo, salamat sa pagtugro liwat kang sara pa ka higayon kanakun para mabuhi. Gusto ko mag-alagad kanimo bilang kabaylo ka dyang kabuhi nga ginrigalo mo kanakun,” ang anang nasambit kang nagabatang tana sa katri.

Haros tanan nga kolihiyo sa syudad kang Iloilo nga ginpamul-an na kang iksamin napasaran na. Piro kang magpainrol dun tana, tanan man nagdis-ayri kana.

“Indi kaw pwidi sa amo dya nga kurso tungud sa imong mata,” ang hambal kang nagpamangkot kana sa sangka kolihiyo. “Kon gusto mo, pangita kaw kang kurso nga bagay sa mata mo,” dugang na pa gid.

Naglain gid ang buut na nga nagapanaw tana paagto sa sangka unibersidad para lantawun kon mabaton tana didto.

“Kon gusto mo gid nga mag-iskwila rigya, ipakid-an anay ang imong mata,” suhistiyon kang Dean nga nagpamangkutanun kana.

Wara na mapunggan ang kaugalingun kag naghiribiun dya. Nag-adto pa gid tana sa sangka iskwilahan hay basi pa lang didto batunon tana.

Miss, kanugon! Sara ikaw sa mga nakapasar sa intirbyu ugaring wara kaw makapa-medical exam,” hambal kang propisor. “Tapos dun garing ang medical exam, piro pwidi mo pa ra malagas tulad nga adlaw kon may kwarta kaw nga dara,” padayon kang propisor.

Kulang ang dara na nga kwarta hay nagasarig tana sa scholarship nga gintugro kana. Alang-alang man kon mag-uli pa tana sa uma kag magbuul kang kwarta. Naghiribiun dulang nga nagpanaw si Nene sa kalyi sa syudad. Nagsakay tana sa dyip pauli sa uma nga nagaparamaruk ang mata.

“Ne, naano kaw?” pamangkot kang klasmit nga nakasakay na.

“Indi ako kaiskwila,” ang sabat na. “Indi nanda ako pagbatunon tungud sa akun mata.”

“Ne, kamusta? Kapainrol kaw?” pamangkot ni Tatay na pagsamput na sa andang balay.

Naghiribiun si Nene kag nagsabat pariho sa ginsabat na sa anang klasmit. Naluoy ang tatay sa paglantaw sa anang bata nga nagahiribiun.

“Bisan darwa lang daad ka tuig nga kurso basta makaiskwila ako,” sugpon ni Nene sa anang tatay.

“Hulatun ta si Nanay mo antis magdisisyon,” ang hambal kang tatay.

“Tay, nakauli dun si Nene?” pamangkot kang asawa pag-abot sa balay.

“To sa tyanggi gahibi,” panugid kang bana sa asawa. “Wara mabaton sa iskwilahan tungud sa anang mata.”

Amo man ang pagsamput kang nanay ni Berto nga nakabati sa istoryahanay kang mag-asawa.

“Kon didto man lang sa darwa ka tuig nga kurso sa iskwilahan ni Inday,” ang saligbat na, “mas mayad nga pasudlun nyo tana sa siminaryo sa syudad hay gusto na man bala mag-alagad sa Ginuo. Hay kon basi diin pa ra nga iskwilahan kag magpariho kay Inday nga namana ti alang-alang.”

Nagsugot ang mag-asawa sa suhistyon kang mal-am hay naman-an nanda nga halin kang una gusto ni Nene magsulud sa sangka bokasyon garing ginapinsar na ang pagbulig sa ginikanan. Amo dulang ang anang kalipay kang ginpasugtan tana nga mag-iskwila sa siminaryo. Nahangyus ang mga maistra kag maistro na sa sikondarya kang ginpamaan na ang natabo kana sa mga kolihiyo sa syudad.

“Naga wara mo ginriklamo?’ ang pamangkot ka sangka maistra. “Pwidi gid ra mariklamo sa DSWD.”

“Wara dulang mam. Anhun mo hay amo dya pagbuut kang Makaako kanakun,” ang sabat na sa anang maistra.

Kang magsugod ang klasi sa amo nga iskwilahan, nalipay gid si Nene hay napahamtang ang anang buut. Naman-an na nga ginasunod na ang tuyo kang Dyos sa anang kabuhi. Ginbansagan na ang anang mata nga “power eyes” hay amo dya ang gingamit kang Ginuo para makit-an na ang kabubut-on kang Ginuo para kana.

“Libat man ako sa panuruk kang iba, piro bahul ang pasalamat ko sa Ginuo hay gingamit na ang akun mata para mausoy ko ang husto nga dalan,” hambal na sa mga bag-o nga klasmit sa siminaryo.

Samtang nagaiskwila, nagaobra man tana para makasapin-sapin sa anang kinahanglanun. Wara dun tana nagapangayo sa anang ginikanan hay may nagbulig kana nga mag-asawa nga misyonaryo para makatapos sa pag-iskwila. Nagpanikasug tana sa pagtuon hasta nakagradwar tana nga may pinakamataas nga dungug sa andang iskwilahan kang tuig 2008. Amo dulang ang kalipay kang anang pamilya sa anang nadangtan.

Tulad nagaobra si Nene sa iskwilahan nga ana gintapusan kag pirmi tana ginaimbitar nga maghamabl sa gradwasyon sa andang banwa. Ginpasidunggan man tana kang anang iskwilahan sa ilimintarya kag sikondarya bilang dungganun nga gradwado kag modilo kang mga kabataan. Tana man ang nagapaiskwila sa apat na pa ka mga kabugtuan sa kolihiyo kag sikundarya. Natahap run ang mga kasimaryo na nga magtawag kana nga Nene Ibat. Wara duman tana tuyo nga ipakid-an pa ang anang mata hay ginakabig na dya nga bahul nga bugay halin sa Makaako.

- Katapusan -


* Ang dya nga istorya gindihon kang tagsulat halin sa matuod nga mga hitabo.

 


Comments




Leave a Reply