​Kamaan bala kamo nga may baol sa sangka balay sa San Jose nga naghalin sa America? Pira run ka toig ang nagligad kang nagpaoli si Inday halin rogto. Lima ka toig nga nag-obra sa sangka ospital sa Manila bilang nars kang nakabaton tana kang kahigayonan nga makapanaw sa America agud mag-obra man sa sangka ospital kang toig 1958. Pagkatapos ka darwa lang ka toig, nagdisidir si Inday nga mag-oli sa Pilipinas tungud ang ana nobyo gosto run magpakasal kana.
 
Bilang priparasyon sa ana nga pag-oli, nagbakal si Inday ka baol kon sa diin ginbutang na ang ana mga gamit kag ang mga pinamakal na, parihas abi ka mga towalya, hapin kang kama, ponda, kortina, sapatos, bayo, pantalon, jakit, kag kon ano-ano pa nga kagamitan sa balay kag para sa ana nga pamilya kag nobyo. Gin-abay na man ang mga libro kag mga magasin tungud mahoyogon man tana magbasabasa. Kag ilabi run gid ang mga solat halin sa ana nobyo nga sa darwa ka toig nga nagligad, tama kadoro.
 
Barko ang ana ginsakyan kag may mga imaw man tana nga mga nars, gani masadya ang anda pagbyahi sa kadagatan. Doro ang mga nagkaratabo sa barko sa tatlo ka polo ka adlaw nga pagpanakayun. Para kay Inday nga manog-darwa ka polo kag walo ang idad kag daraga pa ogaring may nobyo nga nagahulat sa Pilipinas, daw haganhagan lang ang ana nga pagsinadya sa barko. Nagaolikid tana sa ana nga nobyo nga nagahulat sa ana nga pagdongka sa Manila.
 
Ana pa madumduman ang orihi nga solat nga nabaton na halin sa ana nobyo kang nagligad lang nga simana. Klaro gid sa ana paminsarun ang mga tinaga nga nahidlaw run gid ang ana nobyo kag gosto na nga magpakasal run sanda. Nakulbaan tana kang ana nabasa nga ang mga ginikanan kag mga bogto ka ana nobyo nag-ompisa run ka paghikot para sa anda nga kasal. Ginpamangkot na ang ana lawas kon handa run bala tana nga magpakasal.
 
Sa ana nga pagpainoino, nakapongko tana sa ibabaw ka ana nga baol nga nabutang marapit sa gawang ka anda ginatorogan sa barko. Mayad man ang baol nga dya tungud nahimo sa salsalun, gani nga mapag-un ka tama. Napinsaran ni Inday nga mayad gid ginbakal na dya tungud maosar na gid ka bohay-bohay. Wara sa pinsar ni Inday nga ang baol nga nabakal na may pagkapinasahi. Ang baol nga dya may abilidad nga magpaminsar, makakita, makabatyag, kag makabati. Ogaring indi lang makahambal kag makaholag.
 
Nagapamuyung lang ang baol sa binit ogaring nagapanilag man sa nagakaratabo sa palibot na. Nabatyagan ka baol ang pagpongko ni Inday kag nakita na nga daw kadalum gid ka ana ginapinsar. Abaw kon makahambal lang ang baol, sigoro doro run ang ana mga ginpamangkot.
 
“Ano ayhan ang problima ka akun nga tag-iya?” pinsar ka baol. “Daw kabug-at gid ang ana nga painoino ba. Basi bala nag-away sanda ka nobyo na, kag nagadohadoha magpakasal kana. Ilabi run gid tungud may sangka mistisohon nga nagaparapit kay Inday sa barko nga dya kag daw may gosto man kana. Ogaring daw wara lang sa kalag na tungud gani nga nagaolikid sa ana nga nobyo nga nagahulat sa Pilipinas.”
 
Daw nagahawathawat man ang baol sa ana ginapinsar kang may nagpanoktok sa gawang.
 
Nagtindog si Inday kag ginboksan na ang gawang. Gosto makita ka baol kon sin-o ang nagpanoktok ogaring indi tana makaliso. Sin-o ayhan ang sa gawang?
 
Amo dya ang baol ni Inday. Pinasahi. Sa doro ka mga tinoig nga rugyan ang baol kay Inday, doro ang ana nga nakita sa panimalay na. Lainlain nga mga inagyan kompara sa mga nakita na rogto sa America. Rugyan tana kang nagasinadya ang pamilya ni Inday, kag rugyan man tana kang nagapangasubu, nagahinibi, naga-irinaway, nagahirupay. Kon makahambal lang si baol, doro gid sigoro ang ana ma-istorya parti sa pangabohi kag sa nagakaratabo sa balay ni Inday.
 
- Sondi ang kasogpon -