Ay, Abaw, Karbaw!
ni Salvacion Maldecir
Sabado nga adlaw, tion kang inogpahuway kang mga kabataan sa pagpaagto-pabalik sa iskwilahan, gani ang mga bata tuman ang kalipay hay amo dya ang tion nga sanda makapaayaw-ayaw ka sipal. Isara run ako rugyan ka ria. Kang hana run ako magwa para magsipal, nag-abot si Tatay halin sa uma.
"Tata, palihog ako anay ka karbaw rugto sa puno ka mangga. Paimna sa sapa hay bag-o lang katapos ka pang-arado ka taramnan," ang sugo ni Tatay kanakun. Ginbilin na man kanakun nga indi ko pagsakyan ang karbaw hay ginakapuyan.
Gintuman ko ang sugo ni Tatay nga paimnun sa sapa ang karbaw, piro wara ko mapunggan ang akun kaugalingun nga magsakay sa likod kang karbaw paagto sa sapa.
“Ay, abaw! Mayad gid hay nagapungko ang karbaw, maangkas run ako nga daan para diritso nga magpanaw run padulhog sa ubus," hambal ko sa akun kaugalingun.
Samtang wara pa ako ka sakay ka mayad, gulpi lang nagtindug ang karbaw. Wara ako kapangaman, diritso ako nga nagdosdos padalum. Mayad lang hay mahinay man ang pagtupa ko sa lupa.
"Ay, abaw! Karbaw kaw gid!" namuno ko.
Amat-amat man ako nga nagtindug. Ginbutung ko ang kalat kag ginguyud ang karbaw padulhog sa sapa. Mayad lang kon durulhugon kay mahapus lang magguyud kag paraayunan lang ang pagbutung kang kalat. Nakalab-ot gid man kami sa sapa kag ginpainum ko ang karbaw. Kalinaw gid kang tubig, daw nagapangganyat gid nga magtusmaw kag magparigos agud mangin prisko ang pamatyagan.
Nakatapos run mag-inom ang karbaw ugaring lang, ano man nga gadgad akun nga gulpi lang ako nag-angkas sa likod kang karbaw nga wara pa gani kalampuwas sa sapa nga gin-imnan. Gulpi lang tana nagpanaw ang karbaw pataklad sa burubungyod nga aragyan, kondi sa ikarwa nga kahigayunan, nagdosdos liwan takun halin sa likod kang karbaw, diritso sa tubig nga wara kapangaman. Nabasa ang bilog ko nga lawas, gani narigos ako nga wara sa plano. Wara ti dara nga habon, shampoo, kag bayo nga irislan.
"Ay, abaw! Karbaw kaw gid!" ang riklamo ko sa karbaw nga sigi lang pamusimusi na kang anang kalimutaw kanakun.
Siguro kon makahambal lang ang karbaw basi kun-un na pa ako nga "Mirisi mo ria hay wara mo gintandaan ang bilin ni Tatay mo nga indi mo ako pagsakyan. Bag-o lang ako ka tapos ka pang-arado kabay!”
Dali-dali ako nga namunlaw sa bubon kag magtakas. Gakururudug man ang bilog ko nga kalawasan sa sobra nga karamig ka tubig kag dugangan pa abi kang mabaskug nga huyup kang hangin. Wara pa ako ti dara nga tualya.
"Naiwan ikaw, Tata, nga nabasa gid ikaw haw? Wara pa man katupa ang uran?" ang pamangkutanun ka amun nga iningud kang nasug-alaw ko sa dalanun.
"Ok lang man ako, Anti Inday, ah. Ginhungud ko nga magparigos run gid lang hay basi maabtan ako ka uran, mabasa man ako gyapon," ang sabat ko.
Ang sutil nga karbaw, kanami pa kang barangisi na kag magmisukmisuk ka anang mata. Daw sa nayugit gid kanakun hay wara ko ginsugid ang matuod nga nahulog gali ako sa sapa kag napiritan nga magparigos.
- Katapusan -